سوالات آزمون استخدامی عمومی و اختصاصی رشته مکانیک

RSS feed.

سوالات آزمون استخدامی عمومی و اختصاصی رشته مکانیک

دسته: آزمون استخدامی
بازدید: 54 بار
فرمت فایل: zip
حجم فایل: 33246 کیلوبایت
تعداد صفحات فایل: 1000

سوالات آزمون های استخدامی که شامل سوالات عمومی برای تمام رشته ها و سوالات اختصاصی برای رشته مهندسی مکانیک می باشد

قیمت فایل فقط 7,000 تومان



این مجموعه شامل سوالات عمومی در درسهای  ریاضی و آمار ، ادبیات ، انگلیسی ، معارف ، اطلاعات عمومی ، هوش ، آشنایی با icdl  با جواب  و سوالات اختصاصی رشته مهندسی مکانیک که شامل گرایش سیالات و جامدات می باشد. درسهای گرایش جامدات شامل  استاتیک ، مقاومت مصالح ، طراحی اجزا ، ارتعاشات  ودرس های گرایش سیالات شامل مکانیک سیالات، ترمودینامیک ، انتقال حرارت، طراحی سیستم های تهویه مطبوع  به همراه پاسخ تشریحی  می باشد.

قیمت فایل فقط 7,000 تومان



برچسب ها : سیالات جامدات طراحی سیستم ها

 برای توضیحات بیشتر و دانلود کلیک کنید

میدان و انواع آن 30 ص

RSS feed.

میدان و انواع آن 30 ص

دسته: عمران
بازدید: 41 بار
فرمت فایل: doc
حجم فایل: 9633 کیلوبایت
تعداد صفحات فایل: 32

میدان و انواع آن 30 ص

قیمت فایل فقط 3,400 تومان



تحقیق میدان و انواع آن  30 ص

تعریف میدان:

فضاهای باز وسیعی که دارای محدوده ای محصور یا کمابیش معین بودند و در کنار راهها یا در محل تقاطع آنها قرار داشتند و دارای کارکردی ارتباطی، اجتماعی، تجاری، ورزشی، نظامی یا ترکیبی از دو یا چند کارکرد مزد مزبور بوند، میدان نامیده می شدند. میدانهای کوچک، بخصوص میدانهای کوچک ارتباطی درون محله های مسکونی را اغلب میدانچه می نامیدند. این میدانچه ها را در برخی از شهرها مانند تهران قدیم، نایین، کاشان و یزد، تکیه یا حسینیه نیز می خواندند.(سلطان زاده حسین فضاهای شهری ایران)

1: انواع میدانها

1-1: میدانهای عمومی

کمابیش در همه سکونتگاهها (شهر یا روستا) میدان یا میدانچه ای عمومی وجود داشت که محل تجمع مردم بود و بعضی از فضاهای عمومی مانند عبادتگاه، آب انبار یا نهر آب و به نسبت وسعت سکونتگاه،تعدادی فضای تجاری یا بازار در پیرامون یا مجاور آن قرار داشت. سبزه میدان تهران، سبزه میدان (میدان کهنه) اصفهان و بسیاری دیگری از سبزه میدانها در سایر شهرها در گذشته، نمونه هایی از این گونه میدانها بوده اند. .(سلطان زاده حسین فضاهای شهری ایران)

میدان امام (توپخانه سابق)تهران.نمونه یک میدان عمومی

1-2: میدانهای تجاری

در شهرهای متوسط و بزرگ، به غیر از میدان عمومی شهر، یک یا چند میدان وجود داشت که کارکرد اصلی و عمدۀ آن ها تجاری بود. برخی از این میدان ها تنها به فرآورده یا کالای معینی مانند اسب، کاه گوسفند؛ میوه و غیره اختصاص داشتند. .(سلطان زاده حسین فضاهای شهری ایران)

 م

میدان گوسفند فروشها-نیشابور.نمونه یک میدان تجاری

1-3: میدانهای حکومتی:

معمولاً در پایتختها و شهرهای بزرگ یک میدان حکومتی وجود داشت که برای تمرینهای نظامی، سان و رژه و انجام مراسم رسمی و احیاناً مجازات مجرمان مورد استفاده قرار می گرفت. .(سلطان زاده حسین فضاهای شهری ایران)

میدان ارک تهران .نمونه ای از یک میدان حکومتی

1-4: میدانهای نظامی:

در پایتخت و بعضی از شهرهای بزرگ و مهم، یک میدان مخصوص تمرینهای مداوم نظامی و استقرار و اقامت نظامیان ساخته می شد که متشکل از یک فضای باز یعنی محوطۀ میدان، و حجره ها و فضاهایی در پیرامون برای اقامت نظامیان و ذخیره سلاح بود. .(سلطان زاده حسین فضاهای شهری ایران)

میدان توپخانه وبالاخانه تلگراف خانه.تهران.نمونه ای از یک میدان نظامی

1-5: میدانهای محله ای:

در هر یک از محله های بزرگ و متوسط شهرهای تاریخی، یک مرکز محله وجود داشت. این مراکز از نظر کالبدی و شکلی به دو صورت وجود داشتند. نخست به صورت یک راسته یا گذر که کمی از گذرهای دیگر در محل استقرار فضاهای تجاری و اجتماعی، عریضتر بودند. نوع دوم مرکز محله به صورت میدانچه بود. این میدانچه اغلب در محل تقاطع چند راه یا در کنار راه اصلی محله قرار داشتند. .(سلطان زاده حسین فضاهای شهری ایران)

میدان محمدیه نایین.نمونه یک میدان محله ای

1-6: میدانهای ارتباطی:

به غیر از میدانهای برون شهری و بسیاری از میدانهای نظامی و تجاری سایر میدانها نیز کمابیش از جنبۀ ارتباطی برخوردار بودند و اغلب در محل تقاطع یا کنار راههای مهم شهری قرار داشتند. .(سلطان زاده حسین فضاهای شهری ایران)

قیمت فایل فقط 3,400 تومان



برچسب ها : میدان و انواع آن 30 ص , میدان و انواع آن , دانلود میدان و انواع آن 30 ص , دانلود میدان و انواع آن , دانلود تحقیق میدان و انواع آن 30 ص , دانلود تحقیق میدان و انواع آن , تحقیق میدان و انواع آن 30 ص , تحقیق میدان و انواع آن , بررسی میدان و انواع آن , تحقیق در مورد میدان و انواع آن , تحقیق و بررسی میدان و انواع آن

 برای توضیحات بیشتر و دانلود کلیک کنید

جزوه کاربردی و کامل شناخت مقدماتی انواع بویلر و روشهای بازرسی ساخت بویلرها تولید بخار در دیگهای بخار

RSS feed.

جزوه کاربردی و کامل شناخت مقدماتی انواع بویلر و روشهای بازرسی ساخت بویلرها تولید بخار در دیگهای بخار

دسته: مکانیک
بازدید: 40 بار
فرمت فایل: pdf
حجم فایل: 6052 کیلوبایت
تعداد صفحات فایل: 161

جزوه کاربردی و کامل شناخت مقدماتی انواع بویلر و روشهای بازرسی ساخت بویلرها

قیمت فایل فقط 10,000 تومان



مقدمه

 دیگهای بخار و اتر تیوپ و فایر تیوپ

پارامترهای موثر در طراحی دیگهای بخار واتر تیوپ

سوختهای مورد استفاده در دیگهای بخار واتر تیوپ

آرایش مشعلهای بویلر

سیستم استقرار بویلرهای واتر تیوپ

مبنای دسته بندی اصلی بویلرهای

انواع بویلر های واتر تیوپ

پکیج بویلر بویلر کمکی بویلر

١بویلرتیپ

پروسس بویلر صنعتی

بویلرهای کاربرد دوگانه

٢ بویلر تیپ SD(STATIONARY D TYPE BOILER)

3بویلر نیروگاهی ) SR ٣بویلر تیپ(STATIONARY REHEAT TYPE BOILERN) (

4 بویلر نیروگاهی )  (STATIONARY ONCETHROUGH TYPE BOILER) SOR

با فشار بالای فوق بحرانی یا بویلربنسون یا بویلر یکبار گذار)

5 بویلر بازیافت حرارتی یا سیکل ترکیبی) HRSG 

تقسیم بندی شرکت IHI

بویلرهای نوع( PACKAGE BOILER) SC

بویلر های نوع SD

بویلرنوع SR

شرح  تولید بخار خشک در بویلرهای نوع SC , SD , SR

بویلر های نیروگاهی نوع SOR (BENSON)

( combined cicle boilers)(HRSG )   بویلرهای سیکل ترکیبی

جدول مقایسه ای اجزای WATER TUBE BOILER

ردیف نام قطعات

نوع بویلر که قطعات درآن کاربرد دارد

SOR SR SD SC

FEEAD WATER PIPIE 1

FEEAD WATER PUMPE 2

ECONOMIZER HAEDER 3

STEAM DRUM 4

5لوله  STEAM DRUM INTERNAL PIPIE

های تغذیه و توزیع آب استیم دارم

WATER DRUM 6

DOWN COMER 7

8لوله ها و هدرهای توزیع ( FEEDER  HEDRE ) کننده آب به

WATER WALL 9 دیواره آبی بویلر یا یا اواپراتور 

 (HAR) 10 ناحیه بازیاب از گرمایش گازهای خروجی

    BANK TUBE 11 مجموعه لوله های

 SUPER HEATER 12 مجموعه

    RE HEATER 13 مجموعه

WATER 14 لوله های انتقال بخار اشباع ازهدرهای

STEAM DRUM (RISER) به WALL

یا STEAM DRUM 15 لوله های انتقال بخار اشباع از

SATURETED STEAM) هدرها به سوپر هیتر

(PIPE

16 لوله انتقال یخار خشک یا اشباع از بویلر به محل

(MAIN STEAM PIPE) مصرف

17 مجموعه اسکلت فلزی نگهدارنده بویلر   

(AIR 18 کانال ورودی هوا و کانل خروجی گاز بویلر

DUCT GAS DUCT)

    (DAMPER) 19 دریچه های تنظیم کننده هوا و دود بویلر

20 دهانه های منبسط شونده کانالهای هوا و ودود بویلر

EXPANION JOINT

 CASING 21 پوشش بدنه دیگ بخار یا

22 مشعلها ،شیر آلات،اندازه گیری کنندها،شیر اطمینان

23 سپراتور بخار   

اجزای اصلی بویلر

 (PRESSURE PART) اجزای تحت فشار

(NON PRESHURE PART) اجزای غیر تحت فشار

Parts of water tube boilers قسمت های مهم بویلر واتر تیوب

COMMON PART بخش های مشترک مرتبط با بویلر یا بخش های

CHEMICAL DOZEING١

SAMPLAING SYSTEM

DEMIN WATER SYSTEM٣

۴انواع مخازن شامل

یا تانک هوازدا

(DEAERATOR TANK) ۵دیاریتورتانک

شرح مکانیسم هوا زدایی از آب بویلر که با کاهش فشار و افزایش دمای آب در دیاریتور تانک انجام می شود

شرح مختصری از وظایف قسمتهای اصلی بویلر

( FEEDWATER PUMPE )  پمپ تغذیه آب بویلر

( MAIN FEEDWATER PIPE )  لوله اصلی تغذیه آب بویلر

(Economizer Inlet Header) هدر ورودی اکونومایزر

الف) هدر توزیع کننده

ب) هدر جمع کننده

( ECONOMAIZER )  مجموعه لوله ها و هدرهای اکونومایزر

آرایش لوله های اکونومایزر به دو صورت است

هدرهای خروجی اکونومایزر(Economizer Outlet Header)

لوله های ارتباطی بین خروجی اکونومایزر و درام بخار Economizer Outlet Pipe to )

(Drum Steam

هدر

خروجی آب

اکونومایزربه

دارم بخار

هدر

ورودی آب

اکونومایزر از

سوی فید واتر

پمپ

لوله های فین دار اکونومایزر که در معرض

حرارت هوای داغ خروجی بویلر برای پیش گرم آب

ورودی به بویلر قرار می گیرند

مخزن بخار با استیم درام و متعلقات آن( STEAM DRUM )

 مخزن آب یا واتر درام (MUD DRUM) یا (WATER DRUM ) 

لوله های انتقال آب از درام بخار به بدنه بویلر( DOWN COMMER

PIPIN )

FEEDER PIPE

هدرها و منیفولدها(HEDERS AND MANIFOLD)

Bank Tube

لولههای بدنه اصلی بویلر (لولههای دیوارهای Water Wall Tube(

و لوله های تغذیه کنند آب دیوارها  (Riser Pipe) لولههای بالابر FEEDER

PIPE

 لولههای انتقال دهنده بخاراشباع(Saturated Steam Pipe)

  سوپر هیتر( SUPER HEATER)

  سوپرهیتر(اولیه و ثانویه) و دی سوپرهیتر Secondary   Primary)

(Desuperheater Super Heater and

سوپر هیترها را با توجه به نوع جذب انرژی حرارتی به سه دسته تقسیم می کنند

CONVECTION SUPER HEATER

سوپر هیترهای اولیه

٢ سوپرهیترهای ثانویه یا تشعشعی PLATEN SUPER HEATER

٣ سوپر هیتر نهایی FINAL SUPER HEATER

کنترل دمای بخار خروجی از سوپرهیترها

ری هیتر( REHEATER )

لوله اصلی انتقال دهنده بخار(Main Steam Pipe)

پیش گرمکن هوا(Air Heater Steam)

ژونگستروم(heater Gas air)

کوره(Furnace)

اساس آرایش مشعل

بر اساس تعدا گذر دود تا دود کش که عمدتاعبارتند

 (Burners) مشعلها

Burners

GRF)Gas Recirculation Fan

STACK

AIR DUCT GAS DUCT

DAMPERS

اسکلت نگهدارنده تجهیزات بویلر

STEAM DRUM یا نشان گر آب داخل WATER CALUM

دهانه منبسط شونده اتصالی بویلر EXPANION JOINT

صدا خفه کن یا SILENCER

(سپراتور بخار ( در بویلرهای SOR

کمربند استحکامی فلزی دور بویلر یا BUCK STAY

SHOOT BLOWER

FDFAN

فرآیند طراحی بویلر

شناسایی و انتخاب مواد مهندسی در طراحی بویلر

محل کاربرد خواصمورد نیاز نوع فولاد وآلیآژهای به کار رفته

WATER WALL

استحکام کشش،مقاومت در مقابل

خوردگی،قابلیت جوشکاری

فولادهای کربنی

DRUM

استحکام خستگی،مقاومت در برابر

خوردگی،استحکام کششی،قابلیت

جوشکاری

فولادهای کربنی

HEADERS

استحکام کششی،استحکام

خزشی،قابلیت جوشکاری

فولادهای کربنی،فولادهای دارای

آلیاژ MO ،CR

SH RH

قابلیت جوشکاری،استحکام

خزشی،مقاومت در مقابل

فولادهای دارای آلیاژ MO،CR ،

اکسیداسیون،پایین بودن ضریب

انبساط حرارتی

STEAM PIPE

قابلیت جوشکاری،استحکام

خزشی،مقاومت در مقابل

اکسیداسیون،پایین بودن

ریب

انبساط حرارتی

فولادهای دارای آلیاژ MO CR

مراحل بازرسی فرآیند ساخت اجزا دیگهای بخار

بازرسی مواد دریافتی

عملیات مارکینگ برای قطعه زنی

عملیات قطعه زنی و ماشین آلات مربوطه

پخ زنی ورقها و قطعات

خمکاری

  بازرسی ازخم و مونتاژ SUPER HEATER COIL   REHEATER COIL

 ١ تهیه میز کار مناسب ساخت COIL

٢ عملیات بازرسی از فول اسکل COIL

الزامات و تلرانس های بازرسی برای ساخت COIL

در ساخت BUTT WELD  الزامات استانداردی برای تعداد سرجوش ها خطوط جوش COIL

طول تیوب

میزان مجاز سرجوش

BUTT WELD

الزامات و مقادیر قابل قبول در اندازه طولی تیوب ها و پایپ ها

در تیوب ها با توجه به ALIGNMENT میزان OD تیوب های باید به شرح ذیل می باشد

میزان مجازناگونیایی انتهای تیوب ها با توجه به OD تیوب ها به شرح جول زیر می باشد

میزان مجاز هم راستا بودن TUBE

ملزومات خم کاری تیوب

یا معیار اندازه گیری عمق چروک خم تیوب δ فاکتور سیگما

اولیته یا دوپهنگی TUBE

ضخامت سنجی WALL THINNING

STUD TUBE TO و COIL انواع بازرسی ابعادی برای خم کاری و مونتاژ

باتوجه به اشکال زیر PANEL TUBE و HEDAER

BALL TEST

رول کاری ورقهای جداره درام آب و درام بخار

فرآیند رولکاری مجدد

انواع آیتم های بازرسی در بازرسی رول شل ها

  عملیات مونتاژ درام بخار و درام آب بویلر(dram assembly )

مواردی مهمی که در ساخت درام باید بازرسی گردد

٣ میزان دویدگی و اندازه بین سوراخ های سدل درام

۶بازرسی از میزان LEVELING درام در دو سمت درام و کلیرانس سدل ها

( PIPE ٧بازرسی از فاصله بین سوراخ های دارم(مربوط به اتصال

٨بازرسی از میزان قطر داخلی سوراخ های درام

٩میزان شیار داخلی سوراخ ها و قطر خارجی و داخلی آن و میزان R لبه سوراخ(برای تیوب

١٠ بازرسی از محل نازل های روی عدسی درام

١١ بازرسی از میزان انحراف امتداد ردیف های سوراخ TUBE

١٢ بازرسی اندازه نصف طول شل تا سنتر شل دارم و همچنین فاصله STUD PIPE روی شل

از همدیگر DRUM

١٣ بازرسی از میزان اختلاف اندازه بین دو نازل درام

عملیات حرارتی درام آب و درام بخار( HEAT TREATMENT)

تست هیدروستاتیک( HYDROSTATIC TEST )

عملیات سوراخکاری درام آب و درام بخار(DRILLING)

ساخت هدر ها( HEADERS )

( HEADER HEAT TREATMENT )  عملیات حرارتی هدرها مواردی که در ساخت هدرها باید بازرسی گردد

 CAP یا بدون

 ٢ میزان طول کلی هدرها با (WATERWALL ) ساخت دیواره بویلر یا واترال CAP

مواردی که در بازرسی پانل ها باید مورد توجه قرار گیرد WATERWALL

مواردی که در بازرسی STACK بایدمد نظر قرار بگیرد

١ بازرسی از میزان اوالیته و قطر شل استک در دوسمت شل

٢ بازرسی از میزان بین ورق های دو شل STACK OFF SET

BASE RING STACK

بازرسی ازسوراخ کاری

۴بازرسی از میزان نا هم راستایی سوراخ های BASE RING STACK

۵بازرسی از میزان ناگونیایی فلنچ استک

۶بازرسی از از گام سوراخ های BASE RING STACK

٧بازرسی از میزان طول کلی STACK

٨ بازرسی از میزان ناگونیایی مجاز هرشل کورس استک

٩بازرسی از برش دریچه ورودی GAS DUCT STACK

١٠ بازرسی ازمیزان برامدگی و تو رفتکی ناشی از تنش های پس ماند جوشکاری در خط جوش

محیطی

١١ بازرسی ازمیزان برامدگی و تو رفتکی ناشی از تنش های پس ماند جوشکاری در خط جوش

طولی

١٢ بازرسی از فاصله سر فنلچ استک تا آکس STACK

١٣ بازرسی از از فلنچ های مدور استک

١۴ بازرسی ازفلنچ و آیتم های قابل بازرسی AIR DUCT AND GAS DUCT

بازرسی از قطعات اسکلت فلزی نگهدارنده بویلر

١بازرسی از میزان خم یا شمشیری شدن تیر ورق

٢بازرسی از میزان فاصله مرکز سوراخهای انکر بولت

٣بازرسی ازاندازه سنتربه سنتر تیر ورق ها در BASE PLATE

۴بازرسی از دویدگی سوراخ های انکربولت BASE RING

۵بازرسی ازمیزان چرخش در H BASE RING

۶بازرسی از میزان عدم چسبندگی BASE RING به سطح اتصال

٧بازرسی از زاویه سمت راست بین وستون اسکلت فلزی BASE RING

٨بازرسی از میزان قطر سوراخ انکر بولت

٩بازرسی از طول کلی ستون اسکلت فلزی از BASE PALITE و قطعات اتصالی

١٠ بازرسی از میزان خم شدگی مجاز ستون اسکلت فلزی

١١ بازرسی زاویه صحیح در برش انتهایی ستون

١٢ بازرسی ازپهنا و ارتفاع بیم اسکلت فلزی

١٣ بازرسی از میزان پیچیدگی مجاز بیم

١۴ بازرسی از میزان میزان خارج شدکی سنتر بیم از بال وجان

١۵ بازرسی از میزان صحیح زاویه انتهایی فلنچ در اسکلت فلزی

١۶ بازرسی از میزان شمشیری عرضی جان ستون اسکلت فلزی

١٧ بازرسی از ابعاد قطعات اتصالی در جهت افقی روی بیم

١٨ بازرسی از قطعات اتصالی در جهت عمودی

١٩ بازرسی ابعادی از GUSSET PLATE در بیم های فلزی

٢٠ بازرسی از طول کلی بیم در حالت بدون اتصالات

٢١ بازرسی از سوراخ های روی ستون اصلی بیم

٢٢ بازرسی از فاصله طولی قطعات نصب شده روی بیم

٢٣ بازرسی از قطعات اتصالی در جهت افقی برای بیم های کوچک

٢۴ بازرسی ابعادی از GUSSET PLATE بر روی بیم اصلی

٢۵ بازرسی از گام سوراخ های اتصال دهندهای بیم(WEB SIDE)

٢۶ بازرسی از گام سوراخ های اتصال دهندهای بیم(WEB SIDE)

٢٧ بازرسی از عدم هم راستایی انطابق سوراخ ها

بین قسمت اتصال دهنده پیچ های تحت تنش بالا GAP ٢٨ بازرسی از

٢٩ بازرسی از سوراخ کاری FITING PLATE

٣٠ بازرسی از طول کلی ستون PIPE RACK

L≤5

٣١ بازرسی از فاصله بین سنتر دو ستون در اسکلت فلزی

B≤2

٣٢ بازرسی دویدگی بین دو ستون اسکلت فلزی وفاصله اکس به اکس ستون ها

در فرایند نصب SD وSC نکات ویژه مونتاژ اجزا تحت فشاربویلرتیپ

نکات ویژه در نگهداری و راه اندازی بویلر

شناخت نواحی اصلی بویلر و جهت شناسی

١ناحیه REAR SIDE

٢ناحیه FRONT SIDE

٣ناحیه BANK SIDE

۴ناحیه FURNACE SID

قیمت فایل فقط 10,000 تومان



برچسب ها : جزوه کاربردی و کامل شناخت مقدماتی انواع بویلر و روشهای بازرسی ساخت بویلرها , تولید بخار در دیگهای بخار , دیگهای بخار و اتر تیوپ و فایر تیوپ , پارامترهای موثر در طراحی دیگهای بخار واتر تیوپ , سوختهای مورد استفاده در دیگهای بخار واتر تیوپ , آرایش مشعلهای بویلر , سیستم استقرار بویلرهای واتر تیوپ , مبنای دسته بندی اصلی بویلرهای , انواع بویلر های واتر

 برای توضیحات بیشتر و دانلود کلیک کنید

تحقیق مفاهیم ده و روستا

RSS feed.

تحقیق مفاهیم ده و روستا

دسته: معماری
بازدید: 34 بار
فرمت فایل: doc
حجم فایل: 129 کیلوبایت
تعداد صفحات فایل: 71

تحقیق مفاهیم ده و روستا

قیمت فایل فقط 7,600 تومان



تحقیق مفاهیم ده و روستا

جغرافیای روستایی

مقدمه:

تا قبل از جنگ جهانی دوم، جغرافیای روستایی هسته مرکزی مطالعات جغرافیای انسانی را تشکیل می‌داد. اما پس از آن مطالعات روستایی تا اندازه‌ای اهمیتش را از دست داد و این دقیقاً با رشد سریع تحقیقات در جغرافیای شهری در تضاد است و چنین تضادی اثرات گسترد? مراحل پیشرفت تمدن شهری را خاطر‌نشان می‌سازد.

از پی‌آمدهای انقلاب صنعتی، پیدایش شهرهای پر جمعیت در جهان بود. به این ترتیب نیازمندی‌های صنعت و بیش از همه تأمین خدمه و ارتباطات مربوط به آن نه تنها موجب پیدایش مراکز پر جمعیت شد که درجه تراکم جمعیت را در سراسر جهان دگرگون ساخت. برخی نواحی مانند آسیای جنوبی و جنوب شرقی ذاتاً پر جمعیت هستند ولی توزیع جغرافیایی این مراکز تجمع جمعیت، رابطه مستقیمی با درجه صنعتی شدن نواحی جغرافیایی دارد به طوری که پرجمعیت‌ترین شهرها را می‌توان در صنعتی‌ترین مناطق جهان جستجو کرد.

انقلاب صنعتی و به دنبال آن انقلاب جمعیتی، دو نیاز اصلی داشتند:

1. مواد اولیه کشاورزی بیش از پیش برای مصرف صنایع جدید.

2. مواد غذایی به مراتب بیشتر برای جمعیت افزایش یافته و پر مصرف جدید.

این دو نیاز از آغاز انقلاب صنعتی تا به امروز نه تنها کاهش نیافته که افزوده تر نیز شده است و جوامع پیشرفته ناگزیر به تأمین و تابع آن می‌باشند. دو نیازی که در بالا به آن اشاره شد سبب گسترش فضای کشاورزی، بالا بردن هر چه بیشتر تولید و بازده زمین و روی‌آوری به زراعت علمی و مکانیزه و به گزینی بذر و نهال و بهبود خاک و اصلاح وضع آبیاری و خشکاندن باتلاق‌ها و زهکشی و افزایش مصرف کود و سم و مانند آن گردید.

به این ترتیب صنعت به کشاورزی، و کشاورزی مکانیزه به صنعت بیش از پیش وابسته گردید؛ ضمن اینکه تغذیه جمعیتی کثیر و در نتیجه تأمین مصرفی بالاتر را عهده‌دار شد. سود فراوان کشت‌های تجارتی (مورد نیاز جوامع صنعتی) و پیدایش صنایع جدید، بسیاری از کشورها را برای انتخاب «کشاورزی یا صنعت» به مطالعه واداشت. سرانجام بحث دربار? اینکه «یک کشور بهتر است صنعتی باشد یا فلاحتی؟» از شکل ابتدایی خویش درآمد و این واقعیت که کشاورزی ضامن زندگی شهری است و حتی صنعت بدون آن قادر به ادامه حیات نیست به خوبی روشن گردید. همچنین تأیید شد که مکانیزاسیون و توسعه زراعت بی‌توجه به صنعت جدید غیر ممکن است. واقعیت جالب توجه دیگر اینکه: صنعت جدید، چهره و سطح زندگی انسان را در نواحی مختلف و درجه تمتع او را از مظاهر رفاه عصر جدید متفاوت ساخته و اختلاف عظیمی میان نواحی صنعتی و غیر صنعتی و شهرهای بزرگ و کوچک و به ویژه میان شهرها و روستاها ایجاد کرد تا آنجا که تفاوت میان سطح زندگی در شهر و روستا به عنوان یک ضابطه در تشخیص درجه پیشرفتگی اقتصادی مورد توجه قرار گرفت. روستاهای جهان از دورافتاده‌ترین تا نزدیک‌ترین آنها هنوز هم اکثراً آثار و نشانه‌های یک اقتصاد بسته را ظاهر می‌سازند

   از ویژگی‌های یک روستا این است که قبل از هر چیز فعالیت کشاورزی در آن غالب باشد یعنی بیش از پنجاه درصد درآمد ساکنان آن (روستاییان) از طریق کشاورزی (زراعت، باغداری، دامداری، پرورش طیور، پرورش ماهی یا زنبور عسل و ...) تأمین می‌گردد. وانگهی روستا می‌تواند بدون نیاز به شهر به حیات خود ادامه دهد، در حالی که شهر بی وجود روستا و بدون بهره‌گیری از منابع آن محکوم به نابودی است

از مهمترین ویژگی‌های روستا غالب بودن فعالیت کشاورزی در آن می‌باشد

دنیای جدید تحت تأثیر نیاز اقتصادی ناگزیر شد رابطه خود را به طور روزافزونی با روستاها گسترش دهد و با اعلام این نیاز روستاها را هر چه بیشتر به مراکز صنعتی و شهری مرتبط سازد و عمران روستایی را در مراکز توجه قرار دهد. ولی افزایش تولید و عمران روستاها بدون شناسایی هر چه دقیق‌تر و کامل‌تر آنها غیر ممکن است

   در میان علومی که به مطالعه روستایی می‌پردازند (همچون جامعه شناسی روستایی، مردم شناسی روستایی، جمعیت شناسی روستایی، اقتصاد روستایی و جغرافیای روستایی) شاخه جغرافیای روستایی تنها شاخه‌ای است که به شناسایی محیط طبیعی روستا و استعداد‌های بالقو? آن در رابطه با معیشت انسان در روستا می‌پردازد. تجربیات تاریخی حداقل این نکته را در زندگی ملل کشاورز ثابت کرده است که هر قوم به تناسب علم و اطلاعی که از استعدادهای خاک و آب و هوا و مردم محیط خویش داشته بر میزان بازده تولیدی خویش افزوده است

   بنابراین دنیای اقتصادی امروز وقتی دربار? روستاها بحث می‌کند دو موضوع را مد نظر دارد

 1. افزایش تولید کشاورزی؛

 2. عمران

   در پایان این مقدمه، اگر بپذیریم که شناسایی روستا مقدمه‌ای است لازم بر عمران آن، بدیهی است تعاریفی از روستا و شناخت دیدگاه‌های جغرافیایی روستایی می‌تواند به این منظور کمک کند

تعاریف و مفاهیم ده و روستا

   در فرهنگ‌های فارسی روستا را ده و قریه نوشته‌اند. در زبان پهلوی به روستا روستاک می‌گفتند و رزداق و رسداق و رستاک ناحیه‌ای است در خارج شهر، مشتمل بر چند ده و مزرعه که در آن تولید روستایی حاکم است. در واقع روستا در زبان پهلوی معنی وسیع‌تر از ده را داشته است. در دوره ساسانیان نیز این مفهوم در ایران مصداق داشته، «در رأس دیه با مزارع تابع آن (روستاک_ روستاق) یک نفر دیهیک قرار داشت». دیه به معنی ده و جمع آن دیه‌ها است.مؤلف معجم البلدان مقصود از روستا را در ایران هر موضوعی می‌داند که در آن مزارع و قریه باشد. اصطخری بنا به مأخذ قدیمی، روستا را به معنی دهستان امروزی به کار برده است. بدین ترتیب متقدمان عموماً مفهوم روستا را از ده وسیع‌تر دانسته‌اند. بنابر نظر دکتر کاظم ودیعی:هر روستا پیش از آنکه یک واحد اجتماعی یا اقتصادی باشد یک واحد جغرافیایی است و این واحد جغرافیایی ظرفی است که اجتماع و اقتصاد آن مظروف آن است. بنابر این در هر مطا‌لعه و تحقیق روستایی بستر اصلی یعنی واحد جغرافیایی ده را باید مبنای کار و سر آغاز مطا‌لعه و شناخت خود قرار داد. به عبارت دیگر انسان‌ها و مسائل اجتماعی و اقتصادی آنها را نباید جدا از محیط جغرافیایی‌شان که منبعث و متأ‌ثر از آنند در نظر گرفت.چنین نگرش و شیوه تحقیقی را به پارسی روستا‌شناسی می‌گویند و معادل فرنگی آن تحقیقات ژئوسوسیواکونومیک است

   ده و قریه سکونتگاه و جامعه کوچکی است که نسبت به روستا مفهوم محدود‌تری دارد و یک واحد معیشتی است که در یک فضای جغرافیایی مستقر و شکل گرفته باشد. ولی روستا شامل ده یا قریه است به انضمام مزارع و فضاهای مربوط به مراتع و باغات و پوشش طبیعی اطراف آن (گاه بعضی از مزارع ممکن است تابع دهی نبوده و به خودی خود استقلال داشته باشد که در این صورت یا اجتماع کوچکی در آن استقرار دارد، مثلاً یک خانواده یا بیشتر، و یا خانواری بر روی آن اسکان نیافته است که در هر دو صورت به آن مزرعه یا کلاته می‌گویند و مفهوم آن در فارسی فضای روستایی است و در مغرب زمین فار مستد نام دارد). به ساکنان روستا، روستایی گفته می‌شود و بیش از پنجاه درصد درآمد روستاییان از طریق فعالیت‌های کشاورزی (زراعت، باغداری، دامداری، پرورش طیور، پرورش ماهی یا زنبور عسل و نظایر آن) تأمین می‌گردد. ده و قریه ممکن است مبتنی بر کشاورزی نباشد، یعنی ساکنان آن زارع، برزگر، کشاورز و دامدار روستایی نباشد، بلکه معیشت آن بر اساس فعالیت‌های دیگر همچون: استخراج معدن، صید و صیادی، بهره‌وری از آب معدنی، صنایع دستی، خدمات و نظایر آن استوار باشد. اما اگر نسبت بالایی از ساکنان این واحد معیشتی به بهره‌وری از فضاها یا فعالیت‌های کشاورزی بپردازند و به عبارت دیگر مستقیماً با زمین به منظور زراعت و فعالیت‌های جنگلی سروکار داشته باشند،آن روستا نامیده می‌شود

   پس از خصوصیات روستا وابسته بودن آن به زمین یا بهره‌وری از طبیعت است. در نتیجه هر روستا شامل حداقل یک ده است ولی معلوم نیست که هر ده ضرورتاً روستا باشد. بنابر آنچه گفتیم، از نظر معیشت نیز ده و روستا با هم تفاوت دارند، با این وجود در عرف واژه‌های: روستا، کلاته، قریه، ده و دهکده به جای یکدیگر به کار می‌روند

   هنگامی ده یک واحد تولیدی کشاورزی است که عمده‌ترین فعالیت‌های آن زراعت، باغداری، دامداری، پرورش زنبور عسل، پرورش ماهی و یا هر فعالیت دیگری باشد که در ده امکان تکثیر دارد و تولیدی را با بهره‌وری مستقیم از طبیعت فراهم نماید و روستایی بتواند از طریق آن کسب معاش کند و احتمالاً مازاد آن را نیز به خارج از ده عرضه نماید.

زمانی ده یک واحد تولیدی صنعتی است که بر صنایع روستایی استوار باشد، یعنی ماد? اولیه آن در ده بدست آید و در محیط ده نیز به مواد قابل مصرف تبدیل شود، همچون :

صنایع و فرآورده‌های تولیدات دامی و خوراکی، فرشبا‌فی، صنایع استخراج سنگ‌های معدنی، کارگاه‌های سفالگری، سرامیک‌سازی، چینی‌سازی و ... .

وقتی ده بر اساس خدمات استقرار می‌یابد که یکی از جنبه‌های سرویس رسانی در آن اساس معیشت باشد، نظیر دهاتی که بر مبنای چشمه‌های آبگرم یا آبهای معدنی پا گرفته، یا دهاتی که بر سر راه تجارتی یا در مسیر بازارهای عرضه و تقاضای کالاهای مصرفی و یا تجارتی شکل گرفته باشند و یا دهاتی که در نواحی خوش آب و هوا ایجاد شده، از نظر سیاحتی دارای اهمیت هستند و امرار معاش ساکنان آن بر مبنای هتلداری و خدمات رسانی به مسافران یا سیاحان استوار است.

تردیدی نیست که در یک قلمرو جغرافیایی معین، نخستین روستاها در مستعدترین نقاط آن به وجود آمده‌اند یعنی جاهایی که بهره‌برداری از آب سهل‌تر و به زیر کشت بردن زمین مستلزم کار کمتر و بازده بهتری بوده است. اما سیمای روستاها و نقش و مبانی اقتصادیشان در سراسر جهان یکسان نیست: سیمای دهات از ناحیه‌ای به ناحیه دیگر متفاوت است یعنی استقرارگاه‌های روستایی ممکن است حالتی مجتمع و متمرکز و در مواردی متفرق و پراکنده باشد که این مطلب مهم محتاج تحلیل است. نقش و مبانی اقتصادی روستاها نیز بنابر شرایط جغرافیایی محل فرق می‌کند، برای مثال، ما در مناطق استوائی با روستاهایی سروکار داریم که به تمرین زراعت متحرک مشغولند، بدین معنی که یک قطعه زمین برای چند سالی کشت می‌شود و وقتی که محصول به علت فرسودگی خاک و آفات و حشرات موذی و گیاهان هرز کاهش می‌یابد، به قصد رفتن به ناحیه‌ای دیگر ترک می‌شود. این قبیل روستاها مطلقاً دامپروری نمی‌کنند. در پاره‌ای موارد به روستاهایی برمی‌خوریم که اساساً دامپرورند و نمونه آن در ایران و خاصه در خلخال زیاد داریم. در این قبیل روستاها کوچ انجام نمی‌شود ولی حیوان را در مسافت کم به وسیله چوپان به چرا می‌فرستند، برخی روستاییان با زراعت آشنایی دارند اما اساس معیشت از دام است.

بنابراین ملاحظه می‌شود که ضمن اینکه ده یک پدید? جهانی است در هر منطقه متناسب با شرایط جغرافیایی موجود ویژگی‌هایی یافته و شکل و حالت خاص به خود می‌گیرد.

یکی از ملاک‌هایی که برای یافتن علل طبیعی یا مصنوعی پیدایش دهات می‌توان مورد استفاده قرار داد اسامی آنهاست. نگاهی به اسامی روستاها و آبادی‌ها و دهات ایران یا هر کشور دیگر ما را به این نکته رهنمون می‌سازد که می‌توان آنها را برحسب نامشان طبقه‌بندی کرد. این طبقه‌بندی ما را از راه معنای اسامی روستاها به علل پیدایش آنها راهنمایی می‌کند. در میان اسامی روستاها گروه‌های زیر از لحاظ روستاشناسی اهمیت بیشتری دارند:

1. نام‌هایی که معنا و مفهومی صرفاً جغرافیایی دارند و برخی حکایت از نوعی وحدت جغرافیایی می‌کنند مانند:دهدشت، کندعلیا، کندسفلی و نظایر آن.

2. نام‌هایی که معنا و مفهومی شخصی دارند و بر این دلالت می‌کنند که به وسیله شخص معینی و بر اثر اقدامات و طرح‌های از پیش اندیشیده ایجاد شده‌اند مانند: حسن‌آباد، سعادت‌آباد و غیره.

3. نام‌هایی که با کلمه مزرعه یا باغ شروع یا ختم می‌شوند، مانند باغ‌فیض، مزرعه حسین‌آبادوغیره.

همین سه گروه از لحاظ یافتن اصل و منشأ ده کمک شایانی می‌کنند و به کمک آنها می‌توان پی برد که مثلاً مزرعه... یا باغ... در اصل ده نبوده بلکه قطعه زمین مستعدی بوده است که به وسیله مالک یا زارع مبتکر یا معمری تبدیل به یک مزرعه شده و سپس با توسعه عملیات عمرانی به تدریج خانوارها در اطراف سکنی گزیده و جماعت دهی را بنیان نهاده‌اند و پس از آنکه جمعیت آن از حد نصاب عرف زمان تجاوز کرد،به عنوان روستا شناخته شده است.

تعاریف و معانی جغرافیای روستایی

   جغرافیای روستایی بر مبنای شناخت کلی واحد ده استوار است و واحد ده و روستا شامل محیط طبیعی و انسانی آن و تأثیر و تأثر هر یک از دیگری می‌شود. برخی از پژوهندگان، روستاشناسی را مترادف با جغرافیای روستایی می‌دانند در حالی که تفاوت محسوسی بین این دو وجود دارد. یکی از جغرافیدانان ایرانی که در زمینه روستاشناسی دارای تألیفاتی می‌باشد دکتر کاظم ودیعی است

   او در کتاب مقدمه بر روستاشناسی ایران که بر مبنای جغرافیای انسانی به رشته تحریر درآورده است چنین می‌گوید:«روستاشناسی عبارت است از معرفت همه جانبه به محیط طبیعی و انسانی ده و دریافت استعداد‌های بالقوه و بالفعل آن به نحوی که این معرفت بتواند راهنمایی صدیق در امر سرمایه‌گذاری و عمران باشد

   جغرافیای روستایی بر مبنای شناخت محیط ده و فضای اطراف آن و شیو? سکونت انسان در رابطه با طبیعت استوار است که در این رابطه الزاماً از تغییرات هر یک از پدیده‌های طبیعی و انسانی در نتیجه عملکرد عوامل جغرافیایی مختلف بحث می‌کند

  برای اهداف مباحثی که در این مجموعه دنبال می‌شود تعریف «کلاوت» استاد دانشگاه آکسفورد از جغرافیای روستایی می‌تواند ملاک قرار گیرد:«جغرافیای روستایی می‌تواند به منزله مطالعه تغییراتی که در زمان‌های اخیر در زمینه‌های اجتماعی، اقتصادی، فضایی و چگونگی بهره‌برداری از زمین در نواحی کم‌جمعیت‌تر، که عموماً از لحاظ اجزاء قابل رؤیتشان به عنوان «روستا» به رسمیت شناخته شده‌اند، تعریف شود»

   بن‌آمور ((J.Bonnamour استاد جغرافیای دانشگاه سربن در کتاب جغرافیای روستایی خود مطالعات سنتی جغرافیای روستایی را مطابق با توصیف روستاها ذکر می‌کند و منظور از جغرافیای علمی روستایی را بررسی روستاها از نظر طبیعت، فضاهای کشاورزی، زندگی و فعالیت‌هایی که در روستا انجام می‌شود در زمان‌های متغیر می داند

   در میان نظریات جغرافیدانان معاصر، نظر پیر ژرژ (Pierre George) جامع‌تر می‌نماید که در اثری از او تحت عنوان مبانی جغرافیای روستایی در سال 1978 به چاپ رسیده است. این نویسنده مبانی جغرافیای روستایی را مبتنی بر بررسی فضاهای کشاورزی و مطالعه آنها با توجه به جامعه و ابزار کار و اقتصاد روستا و آمایش آن به منظور رفع مشکلات معیشتی در جوامع روستایی می‌داند.

ملاک‌ها و ضوابط تفکیک شهر و روستا

   تعریف روستایی

   برای یک انسان غیر حرفه‌ای تعریف واژه‌های «روستایی» و «شهری» امری سهل و ساده به نظر می‌رسد، اما این کار در عمل با ابهام و سردرگمی فراوانی روبرو می‌شود. این اشکالات با نرسیدن به توافق بر سر تعریف استاندارد از کلمه روستایی تشدید می‌شود. اگرچه بیشتر کشورها میزان جمعیت و تراکم جمعیت را به عنوان معیار تفکیک شهر و روستا به کار می‌برند ولی بر سر ارقام معین و مشخص در این زمینه کمتر توافق کرده‌اند. برای مثال، در کانادا یک جمعیت 1000 نفری تشکیل یک شهر را می‌دهد در حالی که در ژاپن یک جمعیت 30000 نفری. تعدادی نویسندگان نواحی روستایی روش‌های دیگری را برای تمایز شهری و روستایی جستجو کرده‌اند. برای مثال، ویبرلی ((Wibberley ادعا کرده است که کلمه روستایی (rural) « آن قسمت‌هایی از یک کشور را توصیف می‌کند که به روشنی نشانه‌های غلبه استفاده‌های گسترده از زمین را نشان می‌دهد... این به ما اجازه می‌دهد که به مساکنی بنگریم که به نظر هنوز روستایی جلوه می‌کنند اما، در عمل عمدتاً دنباله (امتداد) شهری هستند که نتیجه توسعه راه‌آهن و اتومبیل‌های شخصی است».
   راجرز و بست ((Rogers & Best یک مرحله پا فراتر گذارده یادآور می‌شوند که «از نظر بهره‌برداری از زمین، اراضی روستایی نواحی زیر کشت، زیر جنگل و بیشه، و زیر قطعات وحشی مورد استفاده قرار نگرفته در حالت طبیعی یا نیمه طبیعی را دربر می‌گیرد. اراضی شهری نه فقط عرصه شهرها را شامل می‌شود؛ بلکه دهکده‌ها، قصبات و حتی مساکن منفرد یا منزوی را هم در بر می‌گیرد اعم از اینکه در شهر یا در روستا واقع شده باشند و عمل مشابهی را انجام دهند

   با وجود راه‌های دیگر برای تعریف واژه‌های روستایی هنوز احتیاج به توافق روی یک معیار کمی بین شهر و روستا وجود دارد. در این زمینه پیشنهادهای مفیدی ارائه شده است. در خصوص دنیای در حال توسعه هالپرن (Halpern) مکان‌های روستایی را به شکل مکان‌هایی که «از قبایل نومادیک 50 نفری تا دهکده‌های چندین هزار نفری متغیر است در نظر گرفت» در حالی که بنا به قول مریل Merrill دهکده در آمریکای شمالی شامل «500 تا 2500 نفر می‌شود و به ناحیه‌ای که ممکن است تا 1000 نفر را در بر بگیرد سرویس می‌دهد. سازمان ملل متحد معیار 20000 نفر جمعیت را جهت تعیین بالاترین حد و مرز مکان‌های روستایی به کار برده و در انگلستان بخش محیط جمعیت 10000 نفر را برای این منظور ملاک قرار داده است. به منظور فراهم ساختن یک تعریف عملی، رقم اخیر‌الذکر در کتاب جوامع محلی روستایی مورد استفاده قرار داده شده است زیرا که آن مکان‌هایی را که به سادگی به وسیله بست و راجرز «مساکن کوچک»(small settlements) نامیده شده است مشخص می‌کند و بنابر نظر هاگت ((Haggett آن «حداقل را برای سلسله مراتب شهری تشکیل می‌دهد

   در کشورمان ایران هنوز رقم جمعیتی ملاک تفکیک شهر و روستاست و در حال حاضر این رقم بالغ بر 10000 نفر است. البته به نظر می‌رسد که تنها تکیه بر یک ارزش کمی نتواند ملاک منطقی برای تفکیک شهر و روستا فراهم آورد. در واقع از میان معیارهایی که برای این تفکیک پیشنهاد شده است می‌توان تعدادی را بنابر خصوصیات جغرافیایی محل برگزید و با در نظر گرفتن ارزش‌های عددی برای آنها به این منظور نائل شد.

مطالعات اجتماعی دربار? اماکن روستایی و ضوابط تفکیک شهر و روستا

سروکین و زیمرمان Sorokin and Zimmermann) (p. هشت گروه از متغیرهایی را که جهت تفکیک روستا از شهر در نظر گرفتند این گونه تشریح کردند: اشتغال، محیط، انداز? جامعه، تراکم جمعیت، تجانس جمعیت، تمایز اجتماعی، تحرک و سیستم‌های اثرات متقابل.

ذیلاً خصوصیات روستایی « rural » هر متغیر توصیف می‌گردد:

1.اشتغال: اماکن روستایی شامل درصد بالایی از کارگران و خانواده‌های آنها می‌شود که مستقیماً با زمین به منظور زراعت و فعالیت‌های جنگلی سروکار دارند. با این وجود قبل از آنکه فرایند روستا‌گرایی آغاز شود چنین اماکنی صنعتگران و کارگران سرویس‌های محلی اساسی را نیز در بر می‌گرفت.

(ruralization : روستاگرایی فرایندی است که طی آن تعداد سکنه نواحی روستایی دور افتاده نسبت به گذشته کمتر شده است و بیشترشان کارگران کشاورزی هستند، در صورتی که در گذشته این نواحی دارای جمعیت بیشتری بودند و تعداد صنعتگران و کارگران خدمات با کشاورزان و کارگران کشاورزی برابر بود).

2. محیط : محیط جغرافیایی نواحی روستایی بیشتر دست‌پرورد? طبیعت است تا ساخته دست بشر؛ همراه با چشم‌اندازی بیشتر مرکب از مزارع و جنگل‌ها تا عمارات، کارخانجات و خیابان‌ها.

3. انداز? جامعه: اماکن روستایی معمولاً کوچکتر از شهر‌ها هستند.

4. تراکم جمعیت: جمعیت‌های نسبی در نواحی روستایی پایین‌تر از شهر‌ها است.

5. تجانس جمعیت: از لحاظ خصوصیات اجتماعی، جمعیت جوامع روستایی در مقایسه با جمعیت شهری متجانس‌تر است.

6. تمایز اجتماعی: تمایز و طبقه‌بندی اجتماعی، در شهر بیشتر به چشم می‌خورد تا در روستا و اختلافات طبقاتی در روستا کمتر محسوس است.

7. تحرک : تحرک هم به مفهوم فضایی و هم اجتماعی، در روستا دارای شدت کمتری است تا درشهر.

8. سیستم اثرات متقابل: روابط متقابل در جامعه روستایی در حول پنج فعالیت زیر دور می‌زند:

خویشاوندی، زندگی اقتصادی، سیاست، فعالیت‌های مذهبی یا سنتی و تفریحات سالم.

درجات روستایی- شهری

بعضی از دانشمندان اجتماعی درجات مختلفی از روستایی بودن یا شهری بودن را در محل‌های بخصوصی تمیز داده و چنین محل‌ها یا جوامعی را در امتداد یک مقیاس درجه‌بندی شده بین دو قطب که ممکن است «روستایی خالص» و «شهری خالص» نامیده شوند قرار داده‌اند. اسمیت T.L.smith دلایل این‌گونه ترتیب و طبقه‌بندی را چنین توجیه کرده است: «روستایی و شهری به خودی خود و به طور خالص وجود ندارند، بلکه خصوصیات اصلی هر یک ممکن است به داخل خصوصیات اصلی دیگری سایه بیندازد و یا با آن درآمیزد. به جای ترکیب یافتن از دو طبقه متقابلاً منحصر به فرد روستایی و شهری به نظر می‌رسد که کل جامعه شبیه طیفی باشد که در آن دورافتاده‌ترین زیر روستاهای پشت جنگلی به طور نامحسوسی به داخل روش زندگی روستایی و سپس به تدریج به داخل تمام درجات روستایی و زیر شهری تا به داخل شهری‌ترین روش زندگی و فوق شهری سایه زده و با آن درمی‌آمیزد.

قیمت فایل فقط 7,600 تومان



برچسب ها : جغرافیای روستایی , جغرافیای روستا , روستا , مفاهیم ده و روستا 58 ص , تحقیق در مورد مفاهیم ده و روستا 58 ص , تحقیق مفاهیم ده و روستا 58 ص , بررسی مفاهیم ده و روستا 58 ص , تحقیق و بررسی مفاهیم ده و روستا 58 ص , تحقیق درباره مفاهیم ده و روستا 58 ص , دانلود تحقیق مفاهیم ده و روستا 58 ص , تحقیق مفاهیم ده و روستا , تحقیق مفاهیم ده , تحقیق مفاهیم روستا

 برای توضیحات بیشتر و دانلود کلیک کنید

بررسی و امکان سنجی استقرار هزینه یابی بر مبنای فعالیت و مقایسه آن با روش سنتی محاسبه بهای تمام شده

RSS feed.

بررسی و امکان سنجی استقرار هزینه یابی بر مبنای فعالیت و مقایسه آن با روش سنتی محاسبه بهای تمام شده


دسته: حسابداری
بازدید: 1 بار
فرمت فایل: doc
حجم فایل: 853 کیلوبایت
تعداد صفحات فایل: 162

هدف از این پایان نامه بررسی و امکان سنجی استقرار هزینه یابی بر
مبنای فعالیت و مقایسه آن با روش سنتی محاسبه بهای تمام شده در
شرکت لوله و پروفیل سپنتا می باشد

قیمت فایل فقط 165,000 تومان



دانلود پایان
نامه کارشناسی
ارشد رشته
حسابداری


بررسی و امکان سنجی استقرار هزینه یابی بر
مبنای فعالیت و مقایسه آن با روش سنتی محاسبه بهای تمام شده در
شرکت لوله و پروفیل سپنتا


(مطالعه موردی: شرکت لوله و پروفیل
سپنتا)

چکیده

قیمت تمام‌ شده هر واحد کالا از مباحث اساسی و
تأثیرگذار در بقاء بنگاه‌های اقتصادی می‌باشد و بنگاه‌های اقتصادی
برای این‌که بتوانند در بازار رقابت فعالیت داشته باشند و از
گردونه بازار خارج نشوند، می‌بایست به  نحوی قیمت تمام‌ شده
را محاسبه نمایند که به واقعیت نزدیک باشد تا بتوانند با درصد
حاشیه سود مناسب به سود مد نظر دست پیدا کنند. در روش سنتی محاسبه
بهای تمام‌ شده، تسهیم هزینه‌ها به نحوی است که هزینه‌های سربار
به یک نسبت مساوی بین تمام کالاهای که در خط تولید وجود دارند،
تسهیم می‌گردد. این موضوع باعث می‌شودکه روش قیمت‌گذاری کالاها
دقیق و بهینه نباشد و باعث تضعیف رقابت بنگاه در بازار شود.
امروزه تعیین قیمت کالاها یکی از موارد نفوذ در بازار و
تعیین‌کننده سهم بازار بیشتری برای هر بنگاه اقتصادی می‌باشد و
شرکت‌های که بتوانند هزینه‌های خود را کنترل نمایند و همچنین قادر
باشند که برای کالاها مختلف تولیدی خود با توجه به بهای تمام‌ شده
قیمت مطلوب در نظر بگیرند سهم بیشتری از این بازار را خواهند
داشت. 

بر این اساس در پژوهش حاضر به امکان سنجی استقرار
سیستم هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت در شرکت لوله و پروفیل سپنتا در
سال 1394پرداخته شد. بر این اساس در مطالعه حاضر جهت دستیابی به
این هدف از الگوی دو بعدی هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت استفاده
گردیدو دو مدل AHP و آزمون t نیز جهت بررسی فرضیات مورد استفاده
قرار گرفته اند. نتایج حاصل از مطالعه حاضر نشان می دهد که بین
محرک‌های بهای کالاهای تولید شده در شرکت لوله و پروفیل
سپنتا  و استقرار سیستم هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت رابطه
معنی‌داری وجود دارد. از سوی دیگر با توجه به نتایج می توان گفت
که بین مخازن فعالیت‌های انجام‌ شده در شرکت و نیز میان محرک‌های
فعالیت هر مخزن در شرکت لوله و پروفیل سپنتا  جهت پیاده سازی
ABC رابطه معنی‌داری وجود دارد.

کلمات کلیدی:

هزینه یابی بر مبنای
فعالیت


شرکت لوله و پروفیل سپنتا


پیاده سازی هزینه یابی بر مبنای
فعالیت


 مقدمه 

امروزه رقابت جز لاینفک همه شرکت‌ها اعم از تولیدی و
خدماتی است. لذا برای ادامه بقا از دیدگاه بازاریابی، بنگاه‌های
اقتصادی حداقل می‌بایست به چهار عامل تأثیرگذار بر فروش
محصولاتشان توجه داشته باشند. یکی از این عوامل قیمت فروش است و
به‌طور سنتی قیمت فروش هر محصول از بهای تمام‌ شده به‌اضافه میزان
سود مورد نظر به دست می‌آید، پس اگر بنگاه اقتصادی بتواند قیمت
تمام‌ شده خود را کاهش دهد در نتیجه خواهد توانست قیمت فروش خود
را کاهش داده و از نظر قیمتی با فرض ثابت بودن سایر عوامل رقبا را
از میدان رقابت بیرون نماید. از طرف دیگر با کاهش هزینه‌های غیر
ضروری امکان کاهش قیمت برای بنگاه به وجود آمده و می‌تواند قیمت
خود را به نحوی تعیین کند تا مصرف‌کنندگان مبلغ کمتری برای کالای
او مصرف نموده و از باقی‌مانده پول برای ارضای سایر نیازهای خود
استفاده کنند، و یا از مبلغ باقیمانده برای پس‌انداز استفاده
نمایند که این موضوع باعث تشکیل پس‌انداز در جامعه شده و در نهایت
بنگاه‌های اقتصادی از پس‌انداز ایجاد شده استفاده می‌کنند. بنابر
این قیمت تمام‌ شده یکی از مباحث عمده‌ای است که بنگاه‌های
اقتصادی به آن توجه خاصی باید داشته باشند. 

روش هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت ازجمله روش‌های است
که می‌تواند بنگاه‌های اقتصادی را در رسیدن به اهداف خود کمک
نماید. این روش تقریباً از دهه 1980 به بعد در سازمان‌ها مورد
استفاده قرار گرفت و با استفاده از تخصیص هزینه‌ها در دو مرحله،
قادر شد تا میزان بهای تمام‌ شده کالاها و خدمات سازمان‌ها
به‌صورت دقیق محاسبه نماید.

نظام هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت از ابتدا در
سازمان‌های تولیدی مطرح و تکامل یافت؛ اما با مشخص شدن نتایج مثبت
حاصل از به‌کارگیری آن، این سیستم در سازمان‌های خدماتی نظیر
بیمارستان‌ها و مراکز بهداشتی،  بانک‌ها و رستوران‌ها نیز به
کار گرفته شد و نتایج مناسب و مفیدی حاصل گردید. نتیجه پژوهش
فاستر  در آمریکا نشان داد که روش سنتی نمی‌تواند اطلاعات
مناسبی را برای تصمیم‌گیری مدیران فراهم کند. طبق نظرسنجی از
مدیران شرکت‌های بزرگ آمریکا 51 درصد معتقد بودند که روش سنتی
اطلاعات کافی برای هزینه‌یابی خدمات فراهم نمی‌کند. 45 درصد
مدیران عقیده داشتند، اطلاعات این روش، دقیق و واقعی نیست و در
تصمیم‌گیری‌ها نمی‌توان به آن‌ها اعتماد کرد (زنگنه،
1391).

نتیجه یک مطالعه در آمریکا نشان می‌دهد که 36 درصد از
شرکت‌های آمریکایی مورد مطالعه، از نظام هزینه‌یابی بر مبنای
فعالیت استفاده می‌کنند. این سیستم نه‌ تنها در واحدهای تولیدی
کشورهای غربی، بلکه در سازمان‌های خدماتی نیز به کار گرفته و
اخیراً کاربرد وسیعی در صدها سازمان پیداکرده است (زنگنه،
1391).سابقه استفاده از هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت در مؤسسه‌های
آموزشی، اگرچه بسیار محدود ولی به اواخر دهه 1980 بازمی‌گردد. یکی
از اولین انتشارات در این زمینه مربوط به پورت و برک  است.
آن‌ها متذکر شدند که مؤسسه‌های آموزش عالی در واقع یک تولیدکننده
یا عرضه‌کننده چند محصولی هستند که باید محصولات خود را در یک
بازار رقابتی به فروش رسانند. اگر قیمت این محصولات بسیار بالا
باشد، خطر از دست دادن بازار به نفع رقیب وجود دارد و اگر خیلی کم
باشد با خطر ضرر و زیان مواجه خواهند بود؛ بنابر این باید بتوان
قیمت این محصولات را بر اساس قیمت تمام‌ شده تعیین کرد تا ارزش
واقعی آن معلوم شود و بتوان بین تولید محصولات یا ارائه خدمات
مختلف توازن برقرار کرد و اولویت‌بندی نمود؛ این امر بیشترین مزیت
رقابتی را برای مؤسسه‌های آموزشی و خدماتی، به همراه خواهد داشت
(عباسی و صابری، 1386). 

فهرست مطالب

1- فصل اول:کلیات 1

1-1- مقدمه 2

1-2- بیان مسئله تحقیق 3

1-3- ضرورت انجام تحقیق 6

1-4- اهداف تحقیق 7

1-5- سؤالات تحقیق 8

1-6- فرضیه‌های تحقیق 8

1-7- سابقه پژوهش 9

1-8- متدولوژی تحقیق 13

1-9- قلمرو تحقیق 15

1-10- جمع‏آوری اطلاعات 16

1-11- نرم‌افزارهای مورد استفاده برای تحلیل داده‌ها
16

1-12- استفاده‌کنندگان از نتایج تحقیق
17

1-13- تعریف عملیاتی واژهها و اصطلاحات
17

1-14- سازمان‌دهی مطالعه 18

2- فصل دوم: ادبیات تحقیق و پیشینه نگاشته‌ها
19

2-1- مقدمه 20

2-2- ماهیت حسابداری صنعتی 21

2-3- کاربرد حسابداری صنعتی 21

2-4- اهداف هزینه‌یابی 22

2-5- هزینه‌های ثابت و هزینه‌های متغیر
22

2-6- عوامل تشکیل‌دهنده قیمت تمام‌ شده محصول
23

2- 6-1- هزینه‌های مواد مستقیم 23

2-6-2- هزینه‌های دستمزد مستقیم 23

2-6-3- هزینه‌های غیرمستقیم تولید 24

2-6-3-1- سربار متغیر کارخانه 24

2-6-3-2- سربار ثابت کارخانه 24

2-7- هزینه‌های دوره و هزینه‌های محصول
25

2-8- روش‌های موجودی برداری دائمی و ادواری
26

2-9- برخی اصطلاحات متداول در حسابداری مدیریت
27

2-10- هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت 28

2-10-1- روش‌های تخصیص هزینه‌های سربار
31

2-10-1-1- تخصیص کلی سربار 31

2-10-1-2- تخصیص برحسب دوایر 32

2-10-1-3- تخصیص برحسب فعالیت 33

2-11- طراحی سیستم هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت
38

2-11-1- مدل ادغامی 38

2-11-2- مدل اختصاصی 39

2-12- درست به ‌موقع و هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت
44

2-13- مدیریت بر مبنای فعالیت 44

2-14- محاسن و معایب هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت
46

2-15- نتیجه‌گیری در رابطه با سیستم هزینه‌یابی بر
مبنای فعالیت 48

2-16- روش‌های تعیین محرک هزینه 49

2-17- محرک هزینه و دادهکاوی 50

2-18- محرک هزینه و تحلیل عاملی 51

2-19- مراحل اجرایی  روش هزینه‌یابی بر مبنای
فعالیت در شرکت‌های تولیدی 53

2-20- مروری بر مطالعات انجام‌ شده در داخل کشور
59

2-21- مروری بر مطالعات انجام‌ شده در خارج از کشور
64

2-22- آشنایی با شرکت مورد تحقیق 70

2-22-1- تاریخچه شرکت مورد مطالعه 70

2-22-2- خط مشی کیفیت 72

2-22-3- محصولات تولیدی شرکت 73

2-22-3-1- واحد برنامه‌ریزی 74

2-22-3-2- واحد قیچی 74

2-22-3-3- واحد لوله‌سازی 74

2-22-3-4- واحد پروفیل‌سازی 75

2-22-3-5- واحد تست و آزمایش 75

2-22-3-6- واحد گالوانیزه 76

2-22-3-7- واحد رزوه 77

2-22-3-8- ضایعات 77

2-23- خلاصه فصل 78

3- فصل سوم: روش تحقیق
79

3-1- مقدمه 80

3-2- قلمرو مکانی و زمانی پژوهش 80

3-3- جمع‏آوری اطلاعات و نمونه‏گیری 81

3-3-1- مطالعات کتابخانه ای 81

3-3-2- تحقیقات میدانی 81

3-4- آزمون آلفای کرونباخ 83

3-5- مفهوم و تفسیر آزمون روایی و پایایی
84

3-6- نوع پژوهش 85

3-7- اهداف تحقیق 85

3-8- سؤالات تحقیق 86

3-9- فرضیه‏های تحقیق 86

3-10- روش تحقیق 87

3-11- تکنیک‌های تصمیم‌گیری 95

3-12- روش AHP 97

3-13- چارچوب روش AHP 97

3-14- مراحل انجام روش AHP 99

3-15- تحلیل همبستگی و آزمون t 103

3-16- خلاصه فصل 104

4- فصل چهارم: نتایج و بحث
105

4-1- مقدمه 106

4-2- هزینههای سربار 106

4-3- نرخ ناسازگاری معیارها در آزمون AHP
109

4-4- نتایج مدل AHP 109

4-4-1- نتایج مدل AHP برای هزینه آموزش تبلیغات و
فروش 110

4-4-2- نتایج مدل AHP برای هزینههای استهلاک و
تعمیرات 111

4-4-3- نتایج مدل AHP برای هزینههای حقوق و دستمزد
غیرمستقیم 112

4-4-4- نتایج مدل AHP برای هزینههای رفاهی
112

4-4-5- نتایج مدل AHP برای هزینههای برق و گاز و سوخت
113

4-5- مقایسه هزینه‌یابی سنتی و ABC 114

4-6- نتایج آزمون فرضیات 121

4-6-1- نتایج آزمون فرضیه فرعی اول 122

4-6-2- نتایج آزمون فرضیه فرعی دوم 122

4-6-3- نتایج آزمون فرضیه فرعی سوم 123

4-6-4- نتایج آزمون فرضیه اصلی 125

4-7- خلاصه فصل 126

5- فصل پنجم: نتیجه‏ گیری و پیشنهادها
127

5-1- مقدمه 128

5-2- خلاصه موضوع و روش تحقیق انجام شده
128

5-3- نتیجه‏گیری و بررسی تطبیقی یافته‏های تحقیق
132

5-4- نتایج آزمون فرضیات 133

5-4-1- نتایج آزمون فرضیه فرعی اول 133

5-4-2- نتایج آزمون فرضیه فرعی دوم 134

5-4-3- نتایج آزمون فرضیه فرعی سوم 134

5-4-4- نتایج آزمون فرضیه اصلی 135

5-5- پیشنهادها 135

5-6- پیشنهادات برای تحقیقات آتی 137

5-7- محدودیت‏های تحقیق 138

منابع 139

فهرست شکل ها و نمودارها

شکل (‏1 1): ارتباط میان ABC وABM 10

شکل(‏1 2): روش استفاده از اطلاعات مبتنی بر فعالیت
11

شکل (‏1 3): استفاده از اطلاعات مبتنی بر فعالیت
11

شکل (‏1 4): الگوی دوبعدی هزینه‌یابی برمبنای فعالیت
15

شکل (‏2 1): عوامل تشکیل‌دهنده قیمت تمام‌ شده محصول
25

شکل (‏2 2): رابطه بین میزان استفاده از تکنولوژی و
هزینه‌ها 31

شکل (‏2 3): هزینه‌یابی دو مرحله‌ای بر حسب دایره
33

شکل (‏2 4): الگوی دوبعدی ABC 36

شکل (‏2 5): هزینه‌یابی دومرحله‌ای بر حسب فعالیت
42

شکل (‏3 1): مدل مفهومی تحقیق با رویکرد AHP
98

نمودار (‏4 1): میزان درآمد پس از کسر هزینه‌های
سربار (میلیون ریال) 115

نمودار (‏4 2): هزینه سربار محاسبه شده برای هر تن از
محصولات مختلف به دو روش سنتی و ABC 117

فهرست جداول

جدول (‏2 1): سطوح و نمونه‌هایی از فعالیت‌ها،
هزینه‌ها و مبانی تخصیص 41

جدول (‏2 2): مقایسه روش ABC با روش هزینه‌یابی سنتی
43

جدول (‏3 1): آزمون قابلیت اعتماد یا پایایی
پرسشنامه‏. 85

جدول (‏3 2): شرح هزینه‌های سربار خدماتی شرکت سپنتا-
هزینه‌های تولید (هزار ریال) 90

جدول (‏3 3): شرح هزینه‌های سربار خدماتی شرکت سپنتا-
هزینه‌های خدماتی (هزار ریال) 91

جدول ‏(3 4): شرح هزینه‌های سربار خدماتی شرکت سپنتا-
هزینه‌های اداری و مالی و فروش (هزار ریال) 92

جدول (‏3 5): طبقه‌بندی محصولات شرکت لوله و پروفیل
سپنتا 94

جدول (‏3 6): شاخص تصادفی بودن (RI)
102

جدول (‏4 1): برآورد نرخ ناسازگاری 109

جدول (‏4 2): برآورد وزن زیرمعیارها برای هزینه آموزش
تبلیغات و فروش 110

جدول (‏4 3): برآورد وزن زیرمعیارها برای هزینههای
استهلاک و تعمیرات 111

جدول (‏4 4): برآورد وزن زیرمعیارها برای هزینهای
حقوق و دستمزد غیرمستقیم 112

جدول (‏4 5): برآورد وزن زیرمعیارها برای هزینههای
رفاهی 113

جدول (‏4 6): برآورد وزن زیرمعیارها برای هزینههای آب
و برق 113

جدول (‏4 7): میزان تولید گروه محصولات شرکت لوله و
پروفیل سپنتا 114

جدول ‏(4 8): هزینه‌های سربار محصولات شرکت سپنتا
براساس گروههای هزینه‌ای 116

جدول (‏4 9): محاسبه هزینه سربار هر تن از تولیدات
مختلف شرکت سپنتا 116

جدول (‏4 10): محاسبه درآمد هر نوع محصول پس از کسر
هزینه‌های سربار (کیلوگرم-ریال) 118

جدول (‏4 11): بررسی آزمون T برای محرک بهای کالای
تولید شده در روش سنتی و ABC 121

جدول (‏4 12): نتایج آزمون T برای مخازن فعالیت‌ها در
روش سنتی و ABC 123

جدول ‏(4 13): محاسبه هزینه هر محصول در هر گروه
هزینه سربار به روش سنتی و ABC 124

جدول (‏4 14): نتایج آزمون T برای محرک‌های فعالیت در
روش سنتی و ABC 125

جدول (‏4 15): خلاصه نتایج حاصل از آزمون فرضیات
سیستم هزینه‌یابی سنتی و ABC 126

قیمت فایل فقط 165,000 تومان



برچسب ها :
بررسی و امکان سنجی استقرار هزینه یابی بر مبنای فعالیت و مقایسه
آن با روش سنتی محاسبه بهای تمام شده ,
امکان سنجی استقرار ABC ,
هزینه یابی بر مبنای فعالیت ,
پیاده سازی هزینه یابی بر مبنای فعالیت ,
پیاده سازی هزینه یابی بر مبنای فعالیت در سازمان ,
پایان نامه امکان‌سنجی پیاده‌سازی هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت
,
پایان نامه هزینه یابی بر مبنای فعالیت ,
پایان نامه امکان سنجی پیاده سازی abc

 برای توضیحات بیشتر و دانلود کلیک کنید