- پاورپوینت بیان احساس ابیاتی از حبسیه خاقانی شروانی
این حبستار در صدد بیان احساسی که در مضامین خاقانی طول کرده ، بدون شکم شاهده افتابی که 8 قرن پیش غروب کرده امکان پذیر است. اما با این وجود می توان برای درک او از آثارش مدد گرفت.
خاقانی برای نمونه در قصیده معروف ترسانیه خود هنگامی که زندانی شده بود احساس بی نیازی می کند و علاوه بر آن تفاخر هم می کند و نسبت به زورمندان بی اعتناست.
جز این قصیده شعرهای دیگری نیز دارد که گویی احساس و شخصیت اوست و اینکه غم و اندوه در تمام عمر همدم او بوده خود می گوید:
افضل الدین خاقانی در سال 520 در شماخی پایتخت شروان چشم به جهان گشود. نام شاعر به احتمال قوی بدلیل و به نقلعده ای از تذکره نویسان و به روایت بعضی (شادی ابادی در مقدمه دیوان خاقانی) عثمان است.
او همچون رودخانه ای پر از احساس به اقیانوس فرهنگ و تمدن ملت خویش پیوسته و آن را برکتی ناتمام بخشیده بود.
این فرزند پر غرور شماخی غلیان احساساتش را از دماوند آتشین به وام گرفته بود و به سان ابرهای سفید گاه می خندد وگاه می گرید. او شاعری بود حساس و موشکاف با روحی سرکش که از حوادث محیط خویش از آنچه دوست می داشت یا نمی داشت سخت متاثر می شد و قلب شاعرانه اش که خود به آبکش تشبیه کرده از این جریانات چین و شکن بر می داشت و در اشعارش منعکس شده است.
اولین اشعاری که در زندان سروده مربوط به سال های 544-533 (یعنی دوره دوم زندگی او) است که با بحران روحی و فکری عمیق و رنج آوری روبه رو بود.
خاقانی در دشوار ترین روزهای زندگی خودیعنی هنگامی که زمانه خط بطلان بر آمالش می کشید، با تمام وجود در اندیشه صداقت راستی احسان و نیکی در برابر بدی را مراعات می کند:
من که خاقانیم هیچ بدی بدنخواهم که اوست یزدانم
در این زمان خاقانی اومانیزم (عقاید انسان دوستانه) اش را بر افکار اجتماعی و فلسفی والایی از این دست بنا نهاده بود.
اشعار مربوط به زندان او به دو بخش تقسیم می شود:
1. اشعاری که در زندان سروده
2. اشعاری که بعد از زندان درباره آن حادثه به تعلم آورده
نوع اول این اشعار در اینجا مورد بررسی قرار خواهیم داد تا بازتاب احساس در آنها دریابیم.
اشعار مربوط به زندان خاقانی شامل موارد زیر است:
1. قصیده ای با مطلع
راحت از راه دل چنان برخاست که دل اکنون ز بند جان برخاست
2. قصیده ای با مطلع
غصه بر هر دلی که کار کند آب چشم آتسین نثار کند
3. قصیده ای با مطلع
صبح دم چون کله بندد آه دود آسای من چون شفق در خون نشیند چشم شب پیمای من
4. قصیده ای با مطلع
فلک کژ روتر است از خط ترسا مرا دارد مسلسل راهب آسا
5.قصیده ای با مطلع
هر صبح پای صبر بر دامن آوردم پرگار عجز گرد سروتن در آورم
6. سوگند نامه ای که در زندان سروده
7. غزلی به مطلع
از تو دل آتشین دهانم زان نام تو بر زبانم نرانم
8. قصیده ای بانام قاضی القضات امام احمشاد سروده است و چند قصیده دیگر .
استاد سخن خاقانی خود بیش از دیگران متوجه این نکته بود که اشعارش در واقع حسب الحال است که می گوید:
هر چه دارد ضمیر خاقانی در غمش حسب حالی افتاده است
شاعر بیش از حد حساس و نا ملایمات زندگی او را اندوهگین می سازد اما در همین شرایط است که بهترین اشعار خود را می سراید.